Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng vàng cho bé nhưng nhiều mẹ sau sinh lại gặp tình trạng ít sữa, mất sữa hoặc không có sữa khiến bé thiếu dưỡng chất quan trọng. Việc nhận biết sớm dấu hiệu mẹ không có sữa, hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng đúng phương pháp khắc phục sẽ giúp mẹ yên tâm chăm con khỏe mạnh. Trong bài viết này, Bibo Mart sẽ chia sẻ những thông tin khoa học, dễ hiểu, dễ áp dụng và hiệu quả ngay tại nhà giúp mẹ nuôi con bằng sữa mẹ trở nên nhẹ nhàng, trọn vẹn hơn.
1. Vì sao mẹ cần nhận biết sớm dấu hiệu không có sữa?
Sữa mẹ đóng vai trò quan trọng với sự phát triển của bé trong những năm tháng đầu đời. Không chỉ là nguồn dinh dưỡng tự nhiên giàu kháng thể, vitamin, khoáng chất giúp bé tăng sức đề kháng. Sữa mẹ còn hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động ổn định, giảm nguy cơ dị ứng, táo bón. Hơn thế nữa, việc bú mẹ còn mang lại sự gắn kết tình cảm thiêng liêng giúp bé cảm nhận được sự an toàn, gần gũi từ vòng tay mẹ.
Việc nhận biết sớm dấu hiệu mẹ không có sữa hay ít sữa mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Khi phát hiện kịp thời, mẹ có thể nhanh chóng điều chỉnh chế độ ăn uống, nghỉ ngơi, áp dụng các phương pháp kích sữa hoặc nhờ chuyên gia tư vấn hỗ trợ. Điều này giúp đảm bảo nguồn sữa duy trì ổn định, bé không thiếu dinh dưỡng hay bú ngoài sớm. Đồng thời, mẹ cũng giảm bớt lo lắng, căng thẳng trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ.
2. Dấu hiệu mẹ không có sữa thường gặp
Một số dấu hiệu bầu không có sữa thường gặp cho thấy mẹ đang thiếu hoặc không có sữa. Việc nhận biết kịp thời sẽ giúp mẹ chủ động tìm giải pháp cải thiện, đảm bảo nguồn dinh dưỡng đầy đủ cho bé.
2.1 Ngực mẹ không căng, ít hoặc không tiết sữa
Thông thường sau sinh, ngực mẹ sẽ bắt đầu căng sữa, có cảm giác nặng và tiết ra sữa non. Nếu ngực mẹ vẫn mềm, không có cảm giác căng tức, đầu ti khô, ít hoặc không thấy sữa thấm ra áo thì đây có thể là dấu hiệu cơ thể mẹ đang không sản xuất đủ sữa. Tình trạng này thường gặp ở những mẹ suy dinh dưỡng, căng thẳng, hoặc cho bé bú không đúng cách.
2.2 Không thấy sữa chảy khi vắt hoặc cho bé bú
Khi cho bé bú hoặc mẹ dùng tay/máy hút, nếu lượng sữa chảy ra rất ít, ngắt quãng hoặc hầu như không có thì chứng tỏ tuyến sữa đang hoạt động kém. Ở giai đoạn đầu, nếu mẹ không thường xuyên cho bé bú hoặc hút sữa để kích thích tuyến sữa, rất dễ dẫn đến việc mất sữa nhanh chóng.
2.3 Đau tức bầu ngực
Một số mẹ gặp tình trạng ngực căng cứng, đau nhức nhưng sữa không tiết ra. Đây là biểu hiện điển hình của tắc tia sữa – một nguyên nhân phổ biến dẫn đến mất sữa. Nếu không xử lý kịp thời, ngực mẹ có thể bị viêm, gây sốt, ảnh hưởng đến cả sức khỏe của mẹ lẫn việc nuôi con.
2.4 Bé bú nhưng vẫn quấy khóc, chậm tăng cân
Khi bú mẹ, bé thường sẽ no và ngủ yên giấc. Ngược lại, nếu bé bú lâu nhưng vẫn khóc, cáu gắt, thức giấc giữa đêm và cân nặng chậm tăng. Mẹ cần lưu ý vì có thể bé không được cung cấp đủ lượng sữa cần thiết. Đây là một trong những dấu hiệu dễ nhận thấy nhất khi mẹ ít sữa.
2.5 Bé bú quá nhanh
Một em bé bình thường sẽ bú trong khoảng 10–20 phút mỗi cữ. Nếu bé chỉ bú vài phút đã rời ti, không thỏa mãn mà lại nhanh chóng đòi bú lại. Nguyên nhân có thể do lượng sữa mẹ tiết ra quá ít, bé không được bú đủ.
2.6 Bé đi tiểu ít, nước tiểu sẫm màu
Số lần đi tiểu cũng là thước đo lượng sữa bé bú được. Trẻ sơ sinh bú đủ sữa thường tiểu ít nhất 6 lần/ngày, nước tiểu trong hoặc hơi vàng nhạt. Nếu bé đi tiểu ít hơn, nước tiểu vàng sẫm, có mùi hăng thì có thể bé đang thiếu sữa, dẫn đến mất nước. Đây là dấu hiệu mất sữa quan trọng mà mẹ cần đặc biệt quan sát.
3. Nguyên nhân khiến mẹ không có sữa hoặc mất sữa sau sinh
Mất sữa hoặc ít sữa là tình trạng khiến nhiều mẹ sau sinh lo lắng. Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp mẹ có hướng xử lý phù hợp để duy trì nguồn sữa cho con.
3.1 Nguyên nhân sinh lý
Sau sinh, sự thay đổi hormone đóng vai trò quyết định đến việc tiết sữa. Nếu mẹ bị rối loạn nội tiết, thiếu hụt prolactin hoặc oxytocin, quá trình tạo và tiết sữa sẽ bị cản trở. Ngoài ra, những mẹ có cơ địa đặc biệt, mắc bệnh lý tuyến giáp, thiếu máu sau sinh hoặc vừa trải qua sinh mổ, mất nhiều máu cũng dễ gặp tình trạng sữa về chậm hoặc không đủ sữa cho bé.
3.2 Nguyên nhân từ thói quen sinh hoạt
Nguồn sữa mẹ không chỉ phụ thuộc vào yếu tố sinh lý mà còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ thói quen hàng ngày. Một số thói quen xấu có thể khiến sữa ít dần hoặc mất hẳn:
- Căng thẳng, stress kéo dài. Sau sinh, mẹ đối mặt với nhiều áp lực: chăm con, phục hồi sức khỏe, thay đổi nội tiết tố… Stress sẽ làm giảm nồng độ hormone oxytocin khiến sữa về chậm hoặc không tiết ra.
- Thiếu ngủ, ngủ không sâu giấc. Mẹ sau sinh thường phải thức đêm cho con bú. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ khiến cơ thể mệt mỏi, rối loạn đồng hồ sinh học. Từ đó, ảnh hưởng đến khả năng sữa mẹ.
- Chế độ dinh dưỡng. Ăn uống không đủ chất, ít dinh dưỡng, kiêng quá mức hoặc bỏ bữa. Khiến cơ thể không có đủ chất dinh dưỡng để tạo sữa. Ngoài ra, việc uống ít nước cũng làm giảm lượng sữa tiết ra.
- Sử dụng chất kích thích. Uống nhiều cà phê, trà đặc, rượu bia không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ. Mà còn làm giảm tiết sữa và gây hại cho bé khi bú.
3.3. Nguyên nhân từ cách cho bú sai
Cách mẹ cho bé bú cũng ảnh hưởng trực tiếp đến việc tiết sữa. Nhiều mẹ vô tình mắc sai lầm khiến nguồn sữa ngày càng giảm:
- Bé ngậm ti chưa đúng. Nếu bé không ngậm hết quầng vú, chỉ mút đầu ti thì sẽ bú không hiệu quả.
- Cho bú không đều hoặc bỏ cữ bú. Khi bé bú quá thưa hoặc mẹ không cho bú vào ban đêm, tuyến sữa sẽ giảm dần hoạt động.
- Ít hút hoặc vắt sữa. Một số mẹ nghĩ chỉ cần cho bé bú là đủ, không hút sữa để duy trì nguồn sữa. Thực tế, việc hút sữa đều đặn giúp dự trữ sữa và tuyến sữa hoạt động, tránh tắc tia sữa.
- Ngưng cho bú đột ngột. Nếu mẹ cai sữa sớm hoặc giảm số lần cho bú quá nhanh thì sẽ có nguy cơ hết sữa.
| >> Xem thêm: Nguyên nhân khiến trẻ thiếu sắt và kẽm ba mẹ nên biết |
4. Mẹ nên làm gì khi có dấu hiệu không có sữa?
Khi phát hiện những dấu hiệu mẹ bầu không có sữa, mẹ hoàn toàn có thể cải thiện tình trạng này nếu biết cách chăm sóc cơ thể và điều chỉnh thói quen hợp lý.
4.1 Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng
Chế độ ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến lượng sữa mẹ tiết ra mỗi ngày. Sau sinh, mẹ nên bổ sung đầy đủ các nhóm chất như tinh bột, đạm, chất béo lành mạnh, vitamin và khoáng chất để cơ thể có đủ năng lượng tạo sữa. Những món ăn lợi sữa quen thuộc như móng giò hầm đu đủ, rau ngót, gạo lứt hay mè đen… Ngoài ra, mẹ cần uống đủ 2 lít nước/ngày, ưu tiên nước ấm, sữa nóng hoặc nước thảo mộc để giúp sữa về đều và nhiều hơn.
| >> Xem thêm: Mẹ sau sinh ăn gì để nhiều sữa cho con? 7+ gợi ý mới nhất |
4.2 Massage ngực
Massage ngực nhẹ nhàng trước và trong khi bé bú giúp lưu thông sữa, giảm tình trạng sữa ứ đọng. Mẹ dùng tay xoa theo vòng tròn quanh bầu ngực, rồi vuốt nhẹ từ gốc ngực hướng về quầng vú. Thao tác đúng cách sẽ giúp sữa chảy thành tia, bé bú dễ dàng và no lâu hơn. Đồng thời, massage còn hỗ trợ phòng ngừa tắc tia sữa, viêm tuyến vú và giúp mẹ cảm thấy thoải mái hơn khi cho con bú.
4.3 Cho bé bú đúng cách, bú thường xuyên
Một trong những bí quyết quan trọng duy trì nguồn sữa là cho bé bú đúng cách và đều đặn. Mẹ nên giúp bé ngậm sâu quầng vú thay vì chỉ mút đầu ti. Như vậy bé mới rút được nhiều sữa và kích thích tuyến sữa hoạt động. Hãy cho bé bú cả hai bên ngực, chia thành nhiều cữ nhỏ, trung bình 8–12 lần ngày và đêm. Trong trường hợp bé không bú hết sữa, mẹ có thể dùng máy hút sữa để tránh tắc tia sữa và duy trì thói quen tiết sữa ổn định.
4.4 Nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng
Tinh thần thoải mái là “chìa khóa vàng” giúp sữa về nhanh và dồi dào hơn. Sau sinh, mẹ nên ngủ đủ giấc, tranh thủ nghỉ ngơi khi bé ngủ để cơ thể phục hồi. Hạn chế lo lắng, chia sẻ việc chăm con cùng người thân giúp giảm áp lực. Ngoài ra, mẹ có thể tập yoga nhẹ nhàng, thiền hoặc đi bộ để tăng cường lưu thông máu. Giảm căng thẳng và hỗ trợ hormone oxytocin tiết ra nhiều hơn, từ đó kích thích tiết sữa hiệu quả.
4.5 Khi nào cần gặp bác sĩ?
Trong nhiều trường hợp, mẹ có thể tự cải thiện nguồn sữa bằng chế độ ăn uống và sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu sau khi áp dụng các biện pháp trên mà sữa vẫn rất ít hoặc mất hoàn toàn, mẹ nên đi khám để được bác sĩ hỗ trợ. Mẹ cần lưu ý khi xuất hiện dấu hiệu bất thường như tắc tia sữa, viêm tuyến vú, sốt cao… Nếu bé bú mẹ nhưng không tăng cân, đi tiểu ít và thường xuyên quấy khóc, đây có thể là tín hiệu cảnh báo vấn đề về nguồn sữa hoặc sức khỏe của mẹ. Trong những trường hợp này, việc thăm khám y tế để tìm ra nguyên nhân và giải pháp kịp thời.
5. Câu hỏi thường gặp về dấu hiệu mẹ bầu không có sữa
5.1 Đang cho con bú mang thai có mất sữa không?
Khi mẹ đang cho con bú mà mang thai tiếp, nguồn sữa có thể bị giảm do thay đổi hormone thai kỳ. Tuy nhiên, không phải mẹ nào cũng mất sữa hoàn toàn, nhiều mẹ vẫn duy trì được sữa cho con nếu cơ thể khỏe mạnh và dinh dưỡng đầy đủ. Để đảm bảo an toàn, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định vừa cho bú vừa mang thai.
| >> Xem thêm: Có bầu cho con bú được không? Lưu ý mẹ cho con bú khi mang thai |
5.2 Biểu hiện bé bú không đủ sữa
Bé bú không đủ sữa thường có những biểu hiện như chậm tăng cân, đi tiểu ít hơn 6 lần/ngày, nước tiểu sẫm màu hoặc bé hay quấy khóc sau bú. Ngoài ra, nếu khi bú mà bé bú nhanh, ngủ gật ngay hoặc bú lâu nhưng không no thì cũng là dấu hiệu cảnh báo nguồn sữa mẹ chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Mẹ nên theo dõi cân nặng và thói quen bú của bé để phát hiện sớm tình trạng này.
5.3 Mẹ sinh mổ có dễ mất sữa hơn sinh thường không?
Thực tế, mẹ sinh mổ thường có nguy cơ chậm sữa hoặc ít sữa hơn so với sinh thường. Do ảnh hưởng của thuốc gây mê, đau vết mổ và quá trình da kề da bị hạn chế. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa mẹ sinh mổ chắc chắn sẽ mất sữa. Nếu mẹ chủ động cho bé bú sớm, kết hợp massage ngực và duy trì dinh dưỡng tốt, nguồn sữa vẫn có thể dồi dào như sinh thường.
| >> Xem thêm: Gợi ý 18 thực đơn cho mẹ sau sinh mổ giúp phục hồi nhanh nhất |
5.4 Có cần uống sữa bầu hay lợi sữa để cải thiện dấu hiệu mất sữa mẹ không?
Việc uống sữa bầu hoặc các sản phẩm lợi sữa hỗ trợ bổ sung dinh dưỡng giúp cơ thể mẹ phục hồi và cải thiện phần nào lượng sữa. Tuy nhiên, đây không phải là yếu tố quyết định hoàn toàn việc mẹ có nhiều sữa hay không. Quan trọng nhất vẫn là chế độ ăn uống cân bằng, nghỉ ngơi hợp lý, cho bé bú thường xuyên và giữ tinh thần thoải mái để tuyến sữa hoạt động hiệu quả.
Phần kết
Tình trạng ít sữa hay mất sữa sau sinh có thể khiến nhiều mẹ bầu lo lắng, nhưng hoàn toàn có thể cải thiện nếu được phát hiện và xử lý đúng cách. Bằng việc nhận biết sớm dấu hiệu mẹ không có sữa, kết hợp điều chỉnh dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý và cho bé bú đúng cách, mẹ hoàn toàn có thể duy trì nguồn sữa ổn định cho con. Hy vọng những thông tin Bibo Mart chia sẻ trong bài viết sẽ giúp mẹ có thêm kiến thức hữu ích, tự tin đồng hành cùng con trong hành trình nuôi dưỡng bằng sữa mẹ.
| 💥TẢI APP “BIBO MART” LIỀN TAY – NHẬN NGAY VOUCHER💥
– Hàng trăm HotDeal cực sốc mỗi ngày – Cơ hội nhận Voucher đặc biệt – Tích lũy Bixu đổi quà, đổi Voucher mua hàng cực chất |
